U vertaalde hiervoor al vier andere romans van Seethaler en u schreef over Een heel leven (2014) ooit het volgende: 'Het lijkt heel eenvoudig, je moet het een beetje veroveren.' Wordt dat veroveren makkelijker na meerdere boeken van dezelfde auteur?
Vertalen wordt gemakkelijker als je een auteur beter kent. In het geval van Seethaler weet ik tegenwoordig bijna feilloos wanneer hij iets verzonnen heeft, iets heeft toegevoegd aan de werkelijkheid die hij beschrijft. De toon en de sfeer zijn me vertrouwd. Maar toch moet je elk boek weer veroveren, omdat je de spanningsboog – al klinkt dat misschien gek bij Seethaler – moet handhaven. Al te duidelijk verwijzen bijvoorbeeld haalt de spanning eruit, het wordt oninteressant voor de lezer. In dit boek is eigenlijk Wenen de hoofdpersoon, maar dat moet niet te duidelijk worden, anders leven de lezers niet meer met de mensen mee. Het duurde even voor ik het zelf doorhad, en toen moest ik me inhouden om het niet op elke bladzij aan te dikken. Terugkijkend naar wat ik al had vertaald, zag ik passages of zinnen die ik anders moest formuleren, algemener in dit geval.
U vertaalt uit zowel het Frans als het Duits. Is dat een heel ander proces? Kunt u daar wat over vertellen?
Het proces is eigenlijk hetzelfde, of ik uit het Frans of uit het Duits vertaal. Ik begin ergens halverwege, op het moment dat ik tijdens het lezen zin krijg om te gaan vertalen. Dan volgen correctierondes. Ik vind het altijd leuk om de andere taal op te pakken, dat heeft iets verfrissends, geeft energie. Ik zit er ook meteen weer in, weet weer dat ik met de Franse zinsconstructies meer moet doen dan met de Duitse, weet dat ik bepaalde woordjes in het Duits moet wegvertalen en weer hele andere woordjes in het Frans beter kan onderdrukken. In beide gevallen ter voorkoming van moeizaam Nederlands. Bij het Duits kan in elk woord een nuance zitten, in het Frans soms ook in de zinsconstructie. Eigenlijk krijg ik dat pas goed in de laatste correctieronde, als ik met de benen op tafel of liggend in het park de uitgeprinte versie lees.
Wat was het leukste aan het vertalen van Het café zonder naam?
Het leukste van Het café zonder naam vertalen was om met de plattegrond van Wenen de stappen van de personages na te gaan: waar de weduwe woont, hoe Robert vanuit haar huis in het café komt, en of hij de straat moet oversteken of niet om in de Haidgasse te komen. En wat is in vredesnaam de Taborspitze? Het maakt de vertaling strakker en overtuigender als je voor je ziet wat er gebeurt. Ik ben er wegens tijdgebrek niet aan toegekomen, er stond meteen iets anders op stapel, maar het liefst was ik naar Wenen gegaan en had alles nagelopen, totdat Het café helemaal mijn boek was geworden.
Liesbeth van Nes is genomineerd voor de Filter Vertaalprijs 2024 met haar vertaling Het café zonder naam van de Oostenrijkse auteur Robert Seethaler. Alle interviews met de genomineerde vertalers worden verzameld op de website van het ILFU (Internationaal Literatuur Festival Utrecht). De prijzen worden uitgereikt tijdens het ILFU-festival, op 1 oktober.