Uit het juryrapport: De vertaling van Gele Kajak sluit erg mooi aan bij de intentie van de schrijver. Dezelfde poëtische, dromerige en filosofische manier van schrijven vinden we terug in het Nederlands. Zo wordt 'Yellow kayak. / Lightning streaks. / Thunder roars. / Sea wall leaks.' met behoud van het rijmschema maar nog compacter: 'Gele kajak. / Bliksemvuur. / Donderslagen. / Watermuur.'. Deze vertaling sprankelt, swingt en verrast, in al haar eenvoud. Van de Vendel weet in slechts luttele woorden een droomwereld op te roepen die je met je meedraagt de dag in.
Hoe gaat u te werk met het vertalen van rijm uit een andere taal? Welk element uit de brontaal behoud je in dit soort boeken en wat voeg je toe?
Het is niet simpel, rijm uit een andere taal vertalen – en bij Gele Kajak was het éxtra moeilijk, omdat de zinnen kort moesten zijn (simpelweg omdat er in het boek maar weinig ruimte was om tekstblokken te plaatsen), en omdat het ritme in de oorspronkelijke tekst een grote rol speelt. Dat ritme laat het gestage roeien opklinken tijdens het voorlezen, de zinnen zijn als het ware als slagen van de peddels in het water – en dat moest dus ook terugkomen. Het Nederlands heeft over het algemeen meer woorden nodig dan het Engels, dus in dit geval moest ik er allerlei nieuwe Nederlandse samentrekkingen voor maken (zoals ‘octopusgroetjes’ en ‘watermuur’).
Wat was uw lievelingsillustratie uit het boek en hoe heeft deze de vertaling mogelijk ook beïnvloed.
Tijdens het vertalen ben ik voor negentig procent op de tekst gericht, maar goede prentenboeken laten natuurlijk in beeld iets anders zien – tekst en beeld versterken elkaar. Om die reden is het erg belangrijk om tijdens het omzetten naar het Nederlands die verhouding ten opzichte van het beeld te behouden. Bij Gele Kajak waren er steeds weer verrassende platen, het is een prachtig eigenzinnig boek. Ik heb geen speciale favoriet, maar wanneer het desolaat wordt in het verhaal en er dan toch een oplossing komt, zijn de platen wel heel mooi intens.
Wat maakt kinderliteratuur vertalen volgens u anders dan volwassenenliteratuur? Zijn er extra uitdagingen?
Dat zit ‘m vooral in helderheid. Een voorlezende ouder moet niet de hele tijd woorden hoeven uitleggen (tenzij de auteur van de brontekst dat zo bedoelde). En ik streef er toch altijd wel naar dat de lezer het gevoel heeft dat het boek in het Nederlands geschreven is. Maar dat geldt natuurlijk ook voor ‘volwassen’ vertalingen. Voor mij persoonlijk geldt dat ik erg trots ben dat ik belangrijke buitenlandse auteurs in het Nederlands kan laten opklinken; zoals Nina Laden bijvoorbeeld.
Edward van de Vendel is genomineerd voor de Filter Vertaalprijs kinder- en jeugdboeken 2023 met zijn vertaling Gele Kajak van Nina Laden. Alle interviews met de genomineerde vertalers worden verzameld op de website van het ILFU (Internationaal Literatuur Festival Utrecht). De prijzen worden uitgereikt tijdens het ILFU-festival, op 3 oktober.