Jan Gielkens heeft de Filter Vertaalprijs 2016 gewonnen met De woorden van Grimm: een liefdesverklaring van Günter Grass (Meulenhoff, 2015). Dat is vanavond bekendgemaakt tijdens het International Literature Festival Utrecht (ILFU).
De jury koos voor een vertaling waarin de vertaler zijn gezicht moet laten zien: een boek over de Duitse taal en geschiedenis, geïnspireerd op woorden en lemma’s uit het Deutsches Wörterbuch van de gebroeders Grimm, dat wemelt van de citaten en hoge eisen stelt aan zijn lezer. ‘Behendig laveert Gielkens tussen vernederlandsing van het Duits, behoud van passages in de brontaal en radicaal nieuwe, doeltaalgerichte oplossingen, met zin voor sérieux maar zonder het speelse register los te laten. [...] De kroon op de vertaling van een oeuvre.’
De jury bestond uit Luk Van Haute, winnaar van de Filter Vertaalprijs 2015, Fedde van Santen, directeur van de VertalersVakschool en Linda Pennings, Italianiste aan de Universiteit van Amsterdam. Zij werden namens de redactie van tijdschrift Filter bijgestaan door juryvoorzitter Ilse Logie en Caroline Meijer.
Het prijzengeld van de Filter Vertaalprijs wordt opgebracht door tien vooraanstaande uitgeverijen en een anonieme begunstiger: Athenaeum, De Arbeiderspers, De Bezige Bij, Historische Uitgeverij, Lebowski, Meulenhoff, Podium, Van Oorschot, Vantilt en Wereldbibliotheek. Zij willen op deze manier bijdragen aan een grotere maatschappelijke waardering voor uitzonderlijke vertaalprestaties zoals die sinds 2007 jaarlijks door de jury van de Filter Vertaalprijs onder de aandacht worden gebracht.
Over De woorden van Grimm
De woorden van Grimm: een liefdesverklaring (Grimms Wörter) is het laatste bij leven gepubliceerde boek van de Duitse Nobelprijswinnaar Günter Grass (1927–2015). In dit derde deel van zijn autobiografische trilogie verweeft Günter Grass zijn eigen levensverhaal met dat van de gebroeders Grimm en met twee eeuwen Duitse geschiedenis. De vorm is ontleend aan het immense maar onvoltooid gebleven woordenboek van de befaamde sprookjesschrijvers Jacob en Wilhelm Grimm. Het boek, een van Grass bekende mengeling van non-fictie en fictie, is een liefdesverklaring, zoals de ondertitel zegt, een liefdesverklaring aan de Duitse taal en haar eigenaardigheden, met vele citaten uit de Duitse literatuur.
Over Jan Gielkens
Jan Gielkens (1952) studeerde Duitse Taal- en Letterkunde in Utrecht. Daarna was hij, van 1978 tot 2000, medewerker van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam. Na zijn promotie in Bremen (Duitsland) op een proefschrift over Karl Marx en zijn Nederlandse verwanten in 1998 was hij van 2000 tot 2015 als senior-onderzoeker verbonden aan het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis in Den Haag, waar hij een van de verantwoordelijken was voor het project Willem Frederik Hermans, Volledige Werken. Behalve de bezorger van een aantal historische en literaire wetenschappelijke edities is hij de samensteller en auteur van boeken, artikelen en columns over sociale geschiedenis, textual scholarship, boekwetenschap en vertaalgeschiedenis. Sinds eind jaren zeventig is hij ook literair vertaler uit het Duits. Hij vertaalde werk van Sarah Kirsch, Paul Celan, Botho Strauss, Nicolas Born, Georg Büchner, Maxim Biller, Victor Klemperer en anderen, en 13 boeken van Nobelprijswinnaar Günter Grass.
Naast Jan Gielkens waren ook genomineerd:
- Robert Dorsman, Jan van der Haar en Alfred Schaffer voor Medeweten van Antjie Krog (Podium)
- Hans Driessen voor Berlijn Alexanderplatz van Alfred Döblin (Wereldbibliotheek)
- Martin de Haan en Rokus Hofstede voor Wereld, wereld! van Régis Jauffret (De Arbeiderspers)
- Arie van der Wal voor Echtscheiding in de lucht van Gonzalo Torné (Atlas Contact)