Hervertalingshypothese
Het artikel met de intrigerende titel ‘La retraduction comme espace de la traduction’ van Antoine Berman1 wordt vaak verbonden met de hervertalingshypothese (retranslation hypothesis). Een voorbeeld van die verbinding vinden we in het artikel ‘La transmission de l’étrangéité: traduire et retraduire Camus en suédois’ van Elisabeth Tegelberg:
Het uitgangspunt van dit artikel is de hervertalingshypothese, die Antoine Berman in 1990 heeft geïntroduceerd (zie Gambier 1994). Volgens die hypothese is er een verschil tussen de hervertaling van een literair werk, in een bepaalde taal, en de eerste vertaling. De trouw aan de boodschap van de brontekst is groter in de hervertaling dan in de eerste vertaling. De eerste vertaler heeft de neiging om de lezer te helpen, om het lezen te vergemakkelijken door de vertaling aan te passen aan de context van de doelcultuur. Maar door het begrijpen van de tekst gemakkelijker te maken, zal hij de tekst ‘normaliseren’, de tekst ontnemen zijn wezenlijke kenmerken ontnemen en de boodschap niet overbrengen. De hervertaler zal meer respect hebben voor de oorspronkelijke tekst, zal proberen zo trouw mogelijk aan de boodschap te zijn. Dat kan resulteren in een tekst die moeilijker te verteren is, minder ‘toegankelijk’, maar ook in een tekst die de bedoelingen van de auteur beter overbrengt. (Tegelberg 2014: 98)2
Tegelberg beweert dat Berman de hervertalingshypothese als eerste heeft geformuleerd. Dat is onjuist.3 Berman heeft de term ‘hypothèse de la retraduction’ nooit gebruikt. Bermans artikel reduceren tot die hypothese is een leesfout en een simplificatie.4 Het is verrassend dat Tegelberg zo onzorgvuldig met Bermans artikel omgaat.