Sinds 2008 wordt de Nederlandse literatuur ongeveer maandelijks verrijkt met een nieuwe uitgave van een klassieker uit eigen of wereldrepertoire, vaak in de Perpetuareeks van Athenaeum – Polak & Van Gennep. De overgrote meerderheid hiervan zijn vertalingen en daarbij zal het voor de uitgeverij telkens de vraag geweest zijn of er een nieuwe (her)vertaling moest (of kon) worden gemaakt of dat een al bestaande vertaling opnieuw kon worden uitgegeven. Dat zal vast geleid hebben tot lastige discussies rond zowel praktisch financiële als cultureel inhoudelijke overwegingen. Cultureel gezien zou wat mij betreft een hervertaling eigenlijk in alle gevallen te prefereren zijn, eenvoudigweg omdat deze altijd als een belangrijk cultureel feit kan worden beschouwd. Niet alleen blaast een hervertaling het origineel, of althans de receptie daarvan, nieuw leven in, maar ook wordt aan de ontvangende cultuur een nieuwe tekst toegevoegd, en, zo mag je ook hier zeggen, hoe meer zielen hoe meer vreugd.
De meeste vertalingen in de reeks zijn herdrukken van bestaande vertalingen, zonder uitzondering gemaakt door gereputeerde vertalers en relatief recent; de meeste (soms in herziene vorm) dateren van na 1985. Minder dan een derde van de klassiekers is speciaal voor de reeks (her)vertaald.
In discussies over hervertaling (zie ook de special van Filter vorig jaar [21:3]) is altijd een spanning te signaleren tussen ideeën over noodzaak en wenselijkheid. Het bekendste voorbeeld is misschien wel het commentaar van Charlotte Mutsaers bij het uitkomen in 2008 van Barber van der Pols vertaling van Herman Melvilles Moby Dick (eveneens uitgebracht in de Perpetuareeks). Zij zag daarvan de noodzaak niet in omdat ze zulke goede herinneringen bewaarde aan de vertaling van Emy Giphart uit 1961 (en kreeg daarvoor een terechte Vertaalduivel toegekend). De vraag naar de noodzaak (die door de redactie van Perpetuareeks dus veel vaker met ‘nee’ dan met ‘ja’ is beantwoord) lijkt me heel legitiem, maar ik zou zeggen dat bij de bepaling van de waarde van een hervertaling particuliere bekommernissen niet het eerste criterium moeten zijn.
Als deel 66 in de reeks is vorig jaar een nieuwe vertaling verschenen van Jane Eyre, een autobiografie van de hand van Babet Mossel. Ook in dit geval is de vraag te stellen naar de noodzaak of wenselijkheid van de hervertaling.