‘Het is zo ingewikkeld om er tussen te komen bij uitgevers,’ vertelt vertaler Ymke van der Staay. Ze is tweetalig opgevoed, met een Duitse vader. Tot haar negende jaar groeide ze op in Duitsland en ze zou niets liever willen dan fulltime vertaler worden. Ze overwoog aanvankelijk nog wel een ander beroep en ging maatschappijwetenschap studeren, maar ze merkte algauw dat dat niet was waar haar hart lag. Na een master vertalen in Utrecht stuurde ze in 2017 een fragment in voor Pluk, het blad voor jonge vertalers. Het duurde toen nog ruim drie jaar voordat dit tot een eerste opdracht leidde: het Duitse non-fictie boek Groeipijnen van Sophie Passmann. Het leek uitgeverij Pluim een goed idee om dit boek over jongeren door een jonge vertaler te laten vertalen. Inmiddels is ook een tweede opdracht bijna afgerond: dit jaar verschijnt de roman Identitti van Mithu Sanyal, die Van der Staay vertaalde voor Cossee.
Het aanbod is tamelijk schraal voor iemand die hier een fulltime baan van wil maken. Om toch genoeg inkomsten te hebben en bij gebrek aan literaire opdrachten maakt Van der Staay Duitse lespakketten voor Noordhoff Uitgevers en vertaalt ze de teksten van naaipatronen voor een handwerktijdschrift. ‘Het is lastig omdat Duits een relatief klein taalgebied is waaruit vertaald wordt. Veel van mijn studiegenoten zijn iets anders gaan doen of zien het vertalen als een baantje erbij. Ik heb het idee dat uitgevers steeds minder durven te kiezen voor het vertalen van boeken die het niet gemakkelijk goed zullen doen. Daar komt bij dat veel uitgevers met een vaste groep vertalers werken, dus als jonge vertaler moet je op de een of andere manier in die wereld terechtkomen, en dat is echt lastig.’
Het verhaal van Van der Staay staat niet op zichzelf. Het kennis- en innovatieplatform KvB Boekwerk constateerde ook al dat het aantal vertalers de afgelopen jaren is teruggelopen en verkoopcijfers van de CPNB wijzen uit dat er steeds minder literaire vertalingen worden verkocht. Hoewel het Letterenfonds zegt niet minder aanvragen binnen te hebben gekregen, blijkt ook hier uit jaarverslagen dat het aantal verleende subsidies de afgelopen jaren licht is gedaald. De laatste jaren gaat er van de ruim 18 miljoen euro die het Letterenfonds jaarlijks aan subsidies te besteden heeft gemiddeld ruim 2 miljoen aan subsidies naar literaire vertalingen.