De auteur zei mij niets maar drie dingen trokken me aan toen ik het boek in de winkel zag liggen: de indrukwekkende foto van Tessa Posthuma de Boer op het omslag, een aanbeveling door David Van Reybrouck (‘verbluffend’) en een intrigerende titel: Het mysterie van Mrs. Indonesia. Het oorspronkelijke boek van Y.B. Mangunwijaya (1929-1999) heet Durga Umaji, een verwijzing naar een hindoemythe rond een beeldschone godin die door een ruzie een tweede, ‘monsterlijke gedaante’ krijgt. Daarvoor baseer ik me op een enthousiasmerende bespreking van het boek door Alfred Birney (in De Groene Amsterdammer van 5 april 2023) die er ook op wijst dat ik van een ander boek van Mangunwijaya gehoord had kunnen hebben: Het boek van de wevervogel (1987, een vertaling van F. van den Bosch). Het mysterie van Mrs. Indonesia beschrijft een deel van de moderne geschiedenis van Indonesië, vanaf 1942 tot en met een stuk postkoloniale tijd, vanuit het perspectief van een Indonesische vrouw. Zij is even beeldschoon en fanatiek als de godin en neemt actief deel aan de guerrilla tegen de koloniale macht, Nederland. Zij krijgt, na de nederlaag van Nederland, dezelfde bijnaam als het land Indonesië: Pertiwi. Het boek is vertaald door Cara Ella Bouwman, die haar kunnen al laat zien in het mythische wajangverhaal waarmee het boek opent: ‘Durga Umaji, de grote godin, / beeldschoon, bekoorlijk, boeiend, bevallig / veranderde zomaar, plotseling / in een schonkig, bonkig, bultig wijf / net een rotte vrouwtjesvaraan met een bolle body / afschrikwekkend schurftig, schaamteloos stinkend / met de kop van een reuzin, duivelse ogen, een platte neus, / een grijnzende mond en als lange knollen neerbengelende borsten, / met maar één beweegbare hand en bolle billen / als Togog de clown en schimmelige schurftige voeten.’
Al de eerste paar bladzijden van het verhaal overtuigen ondubbelzinnig: zowel de auteur weet wat hij doet en hoe hij schrijft als de vertaler, die bevlogen meegaat met het stilistische elan en niet terugschrikt voor wild wervelende zinnen of voor aparte taal en passende neologismen als ‘femineel’. De aantrekkingskracht van de vertaling zit ’m in die zinnen, die zowel vervoeren als inleiden in de geschiedenis van het land.