Onlangs verscheen in Frankrijk een manifest, opgesteld door ATLAS (de Franse vereniging voor de promotie van literaire vertalingen) en de ATLF (de vertalersvereniging). Beide verenigingen komen op voor de belangen van literaire vertalers en zijn actief sinds de jaren zeventig. In hun manifest IA et traduction littéraire: les traductrices et traducteurs exigent la transparence pleiten ze ervoor dat vertalers en auteurs zich wapenen tegen kunstmatige intelligentie en eisen ze transparantie van collega’s in de boekensector, met name van de uitgevers. Hoe kunnen we de publieke opinie positief beïnvloeden en ervoor zorgen dat mensen beseffen dat machinevertaling niet hetzelfde is als literair vertalen? Dat ‘machine-optimalisatie’ de vertaalgemeenschap eerder schaadt dan baat? Het manifest is een pleidooi voor menselijk vertalen. Hieronder de belangrijkste punten eruit, in een Nederlandse (menselijke) vertaling van Carlijn Brouwer.
Met stijgende verbazing kijken lezers en boekprofessionals naar de verbazingwekkend goede resultaten die via ‘automatische vertaling’ tot stand komen (al moet gezegd worden dat dit slechts voor enkele talen geldt). De recente opkomst van ChatGPT heeft haar schaduw vooruitgeworpen over een toekomst die veel dichterbij is dan we tot een paar jaar geleden dachten, een schaduw vooral ook over de toekomst van vertalers, illustratoren en ontwerpers. In Frankrijk heeft uitgeverij Le Livre de Poche onlangs het gebruik van generatieve algoritmen voor het ontwerp van omslagen in de ban gedaan, zijn er voor het eerst auteurs die een proces aanspannen tegen AI-ontwikkelaars en ook op een aantal van de meest prestigieuze Franse universiteiten (Grandes écoles) is gebruik van AI zonder toezicht verboden.
Het is nog niet te laat om artistieke beroepen te beveiligen tegen generatieve algoritmen.