Al generaties lang wordt de jeugd van tegenwoordig literaire desinteresse en taalverloedering verweten, maar als we de huidige generatie onheilsprofeten moeten geloven is de eindtijd van het Nederlandse boek nu werkelijk in zicht. In discussies over ontlezing en verengelsing – de ruiters van de letterenapocalyps – wordt zelden gesproken over het belang van vertalingen voor een bloeiende leescultuur. Als alternatief voor Engelstalige jeugdboeken kunnen goede vertalingen nochtans een belangrijke rol spelen. Dat brengt me bij vertaler Maria Postema, die naam maakte met youngadulthitseries als Twilight, De hongerspelen en Divergent, alsook met een bewerking van Mary Shelley’s Frankenstein en verscheidene vertalingen van boeken uit het bejubelde oeuvre van de Amerikaanse auteur Jason Reynolds. Postema’s vertalingen van Reynolds gedurfde experimentele romans lijken in de smaak te vallen: in 2022 werd haar vertaling van de roman Let goed op bekroond met een Zilveren Griffel.
Eén missie: geen saaie boeken schrijven1
Jason Reynolds is een literaire superster met een groot hart voor zijn leespubliek. Hij heeft een scherpe, muzikale pen, maar is ook bereid te vechten voor de aandacht van zijn jonge lezers. ‘Hoe zorg ik dat ze hun telefoon niet oppakken?’ is zijn schrijversmantra.2 Hij wil de prikkels van een scherm evenaren op papier. De legende luidt dat deze met prijzen overladen auteur pas op zijn zeventiende voor het eerst een boek van begin tot eind las. Tot hij auteurs als Toni Morrison, James Baldwin en Zora Neale Hurston ontdekte, herkende hij zichzelf en zijn eigen leven eenvoudigweg niet in verhalen en personages. Geïnspireerd door rappers als Queen Latifah begon hij wel op negenjarige leeftijd gedichten te schrijven, en zijn eerste publicaties waren dichtbundels. Ook in Long Way Down (2017), een roman in versvorm, toont Reynolds zich een begenadigd dichter. In driehonderd bloedstollende bladzijden beschrijft hij 67 beslissende seconden uit het leven van William Holloman, een tiener die zint op wraak voor de moord op zijn broer. ‘Als iemand van wie je houdt / wordt vermoord, // zoek je degene die hem vermoordde // en / vermoord je hem’ (p. 33) zegt de vijftienjarige William. Met het geweer van zijn vermoorde broer in zijn broekband neemt hij de lift naar beneden en krijgt hij op elke verdieping gezelschap van iemand uit zijn verleden die het slachtoffer werd van wapengeweld. De met straattaal doorspekte verzen zijn verlucht met grimmige . Reynolds vat het boek samen als ‘Boyz n the Hood meets A Christmas Carol’. Een tour de force die vraagt om een durfvertaling. Is Maria Postema’s 67 seconden (2018, Blossom Books) die titel waard of gaan Nederlandstalige lezers na een paar bladzijden toch liever tiktokken? Dat zal ervan afhangen of de vertaler op een geloofwaardige manier omspringt met tienertaal en straattaal en of er creatief wordt ingegrepen als de poëtische brontekst daar om vraagt.