U heeft al eerder werk van Zhang Yueran vertaald. Wat doet dat voor het vertaalproject?
De spijker is een heel ander boek dan Zhangs eerdere werk. Haar korte verhalen zijn vaak sprookjesachtig (niet op een idyllische manier overigens), De spijker is haar eerste realistische boek. De schrijfstijl was daardoor ook anders dan in de korte verhalen die ik van haar heb vertaald. Maar Zhang Yueran was toen we haar verhalenbundel Tien liefdes vertaalden naar Nederland gekomen, om haar vertalers (en lezers) te ontmoeten en vragen te beantwoorden. Ik ben toen een week lang met haar op stap geweest in Nederland, dus tegen de tijd dat ik De spijker aan het vertalen was kende ik haar persoonlijk. Dat was handig, want daardoor kon ik haar makkelijk benaderen om wat vertaalvragen te stellen (wat bedoel je precies met deze zin; is dit onbelangrijke bijpersonage een man of een vrouw, zodat ik correct kan verwijzen; klopt de leeftijd van de hoofdpersoon hier wel…). Er zitten allerlei subtiele vooruitwijzingen en terugverwijzingen in het boek, en Yueran wees me op er een aantal die ik zelf nog niet eens ontdekt had. Dat is het boek zeker ten goede gekomen.
Wat vond u het leukste aan het vertalen van deze roman?
Het mooiste vond ik eigenlijk het resultaat. 《茧》is een heel goed boek, met mooi uitgediepte personages, allerlei treffende en originele metaforen, meerdere met elkaar verweven verhaallagen… en nadat ik het als De spijker vertaald had, kon ik dat delen, nu konden allerlei Nederlandstalige mensen, van mijn partner en mijn ouders tot recensenten van grote kranten, ook lezen hoe goed het is.
Daar komt nog bij dat Zhang Yueran naar aanleiding van het verschijnen ervan naar Nederland en België kon komen voor een aantal optredens, haar lezers kon ontmoeten en toekomstige lezers kon enthousiasmeren. Ik was bij die optredens en het was geweldig om mee te maken.
Het verhaal in De spijker speelt zich af tegen een bestaand decor, namelijk de nasleep van de Culturele Revolutie in China. Dat is een stuk geschiedenis waar Nederlandse lezers waarschijnlijk minder over weten dan de Chinese lezers van het werk van Zhang. Vertaalt u specifiek met de Nederlandse lezer in gedachten en is dat een uitdaging?
Dat is inderdaad een uitdaging, want ik mag niet zomaar ingewikkelde dingen weglaten of uitgebreid gaan uitleggen, zo staat het immers niet in de originele tekst. Ik probeer bovendien voetnoten zoveel mogelijk te vermijden, want die halen een lezer maar uit het verhaal. Daarom voeg ik soms een paar woorden of een bijzin aan uitleg toe, zonder de tekst daarmee geweld aan te doen. Bij sommige boeken, zo ook bij De spijker, schrijf ik een voorwoord met wat uitleg over de Chinese cultuur (dat bij Chinese namen de familienaam vooraan staat, bijvoorbeeld) en achtergrond bij de gebeurtenissen in het boek.
Annelous Stiggelbout is genomineerd voor de Filter Vertaalprijs 2024 met haar vertaling De spijker van de Chinese auteur Zhang Yueran. Alle interviews met de genomineerde vertalers worden verzameld op de website van het ILFU (Internationaal Literatuur Festival Utrecht). De prijzen worden uitgereikt tijdens het ILFU-festival, op 1 oktober.