El impostor (2014) heet de ‘roman zonder fictie’1 van de Spaanse auteur Javier Cercas (*1962) die in 2017 als De bedrieger verscheen in een Nederlandse vertaling van Jos den Bekker. Cercas’ tekst reconstrueert het waargebeurde verhaal van de zelfverklaarde kampoverlevende Enric Marco die zich jarenlang had voorgedaan als een voormalige verzetsstrijder en beweerd had gedeporteerd te zijn geweest naar het concentratiekamp Flossenbürg. Zo schopte hij het tot voorzitter van de vereniging Amical de Mauthausen, totdat hij in 2005 door de historicus Benito Bermejo ontmaskerd werd en het schandaal breed werd uitgemeten in de pers. In zijn roman gebruikt Cercas het verhaal van Marco als klankbord om twee discoursgenres die zijns inziens aan elkaar tegengesteld zijn, namelijk geschiedschrijving en getuigenis, tegen elkaar uit te spelen. In de Nederlandse vertaling verdwijnt die meerstemmigheid grotendeels. Anderzijds bevat Cercas’ roman ook een passage over een brief die Marco tijdens de oorlog heeft geschreven in gebrekkig Duits. In de roman werd deze brief in het Spaans vertaald, met behoorlijk wat standaardiserende ingrepen. Daar grijpt de vertaler terug naar de originele brief die hij vertaalt uit het Duits en in gebroken Nederlands en ook toevoegt als bijlage. Op die wijze herintroduceert de vertaler een meertaligheid die verloren was gegaan in de brontekst.