De Meester spreekt nu eindelijk Nederlands    55-56

Paul van Els

De gesprekken is een eeuwenoude tekst waarin uitspraken en gesprekken staan opgetekend van de Chinese leermeester Confucius (551–479 v.Chr.) en zijn volgelingen. Dit invloedrijke werk is al in tal van talen vertaald, soms zelfs meer dan eens in dezelfde taal, maar het Nederlands moest het tot nog toe doen met gedeeltelijke vertalingen of vertalingen via een andere taal. De tekst is nu voor het eerst in zijn volledigheid vanuit het Klassiek Chinees naar het Nederlands omgezet door de sinoloog Kristofer Schipper, die eerder al de filosofische werken Zhuang Zi en Lao Zi vertaalde. Hij voegde er een uitgebreide toelichting aan toe en een vertaling van de oudste biografie van Confucius.

De hoofdfiguur in De gesprekken is Confucius en zijn naam prijkt dan ook fier op de kaft. Dat wil echter niet zeggen dat hij de tekst zelf heeft geschreven. Er zijn aanwijzingen dat deze pas lang na zijn dood is samengesteld en in hoeverre dit een waarheidsgetrouwe weergave is van de uitspraken en gesprekken van Confucius, moet onduidelijk blijven. De oudste bewaard gebleven manuscripten zijn gevonden in graftomben die dateren van ongeveer 50 v.Chr. De tekst op deze aaneengeregen bamboelatjes (destijds wellicht meebegraven als leesvoer voor de overledene in het hiernamaals) lijkt al de definitieve tekstuele vorm van de Gesprekken weer te geven. Historische bronnen vermelden dat De gesprekken al een eeuw eerder alom werd bewonderd, wat doet vermoeden dat de tekst toen al min of meer de huidige vorm had. Een oude legende vertelt dat er omstreeks 150 v.Chr. bij een verbouwing van het huis waar Confucius vroeger had gewoond een afschrift van de tekst zou zijn gevonden, geschreven in een archaïsch handschrift en dus heel oud. Schipper lijkt dit voor waar aan te nemen en veronderstelt dat De gesprekken gebaseerd is op mondelinge en schriftelijke overleveringen in de familie van Confucius. Dat is mogelijk, maar hard bewijs ontbreekt. Het bestaande bewijs stelt ons dus in staat om De gesprekken met enige zekerheid terug te leiden tot ongeveer 150 v.Chr. (meer dan drie eeuwen na de dood van Confucius!), maar nog verder terug in de tijd tasten we in het duister.

Lees verder in de papieren Filter