De Britse schrijver Michael Pye kende ik tot voor kort alleen als schrijver van fictie. Zijn thriller Taking Lives uit 1999 is een van de spannendste boeken die ik ooit heb gelezen. Dat boek speelt zich overigens voor een deel in Nederland af. Ook in zijn vorig najaar gepubliceerde non-fictieboek over de bewoners rond de Noordzee gedurende de middeleeuwen schenkt Pye opvallend veel aandacht aan de Lage Landen, wat ongetwijfeld een reden is voor de publiciteit die The Edge of the World. How the North Sea Made Us Who We Are ook in Nederland kreeg. De vertaling van de hand van Arthur de Smet, Pon Ruiter en Frits van der Waa met de titel Aan de rand van de wereld. Hoe de Noordzee ons vormde verscheen vrijwel gelijktijdig met het origineel en werd in het tv-programma De Wereld Draait Door uitgeroepen tot ‘Boek van de Maand’. Voor die onderscheiding komen binnen- en buitenlandse boeken in aanmerking, ‘mits in vertaling beschikbaar’, zoals presentator Matthijs van Nieuwkerk er altijd bij zegt. Desondanks werden de mensen die voor die beschikbaarheid hebben gezorgd ook nu weer niet genoemd, al kreeg ‘de vertaling’ wel een pluim van de jury omdat de vlotte schrijfstijl en humor van Pye ‘overeind waren gebleven’.
Omdat zowel de periode als de regio mij interesseren en de vertalers aan zo’n historische studie (namen, vaktermen, cultuurspecifieke elementen) een aardige kluif moeten hebben gehad, wilde ik graag een bespreking wijden aan de vertaling. Toch is dit stuk veel meer een kritische bespreking van Pye’s benadering dan een vertaalkritiek geworden. De vertaling leest over het algemeen vlot weg, dat ben ik met het dwdd-boekenpanel eens. Discutabele oplossingen vallen vaak pas op als je een passage grondig analyseert of de brontekst ernaast legt – ik zal op een paar voorbeelden wijzen –, maar het is vooral de aanpak van Pye die om een reactie vraagt. Ook daarin komen overigens vertaalkwesties aan de orde, namelijk problematische vertalingen van Pye zelf.